Wprowadzenie
W erze rewolucji cyfrowej i szybkiego rozwoju technologii ICT zmieniają się role i specjalizacje bibliotekarzy akademickich. Przykładowo w związku z pojawieniem się w bibliotekach komputerów, elektronicznych treści oraz internetu drugiej generacji, w dyskursie naukowym zagościły takie pojęcia jak bibliotekarz systemowy, bibliotekarz cyfrowy i hybrydowy, a także bibliotekarz 2.0.
Obecnie duży wpływ na zakres prac i obowiązków bibliotekarzy mają narzędzia dostępne w modelu SaaS, różnego typu otwartoźródłowe systemy CMS oraz media społecznościowe. Wobec zaistniałej sytuacji bibliotekarze stają się specjalistami, którzy realizują nowe obowiązki i nabywają nowe kompetencje w zakresie integracji technologii sieciowych w celu optymalizacji usług informacyjnych dostarczanych w trybie online.
Intencją autora jest zaproponowanie nowej roli bibliotekarza akademickiego, mianowicie bibliotekarza web integratora. Koncepcja ta bazuje na nowoczesnym stanowisku pracy jakim jest web integrator. Interesującym zagadnieniem w omawianym obszarze jest także cyfrowe miejsce pracy (ang. Digital Workplace), czyli połączenie różnego typu urządzeń, narzędzi i platform cyfrowych oraz zasobów informacji.
Bibliotekarz akademicki jako web integrator?
N a podstawie przeglądu angielskojęzycznych ofert pracy można powiedzieć, że do podstawowych obowiązków web integratora należy wdrażanie i optymalizacja technologii webowych oraz współpraca w tym celu ze specjalistami. Web integrator swoje obowiązki może realizować także zdalnie.
Co ciekawe, podobne zadania może wykonywać również bibliotekarz akademicki zajmujący się rozwiązaniami webowymi. Niniejszy tekst opiera się na roli jaką pełni autor, a zarazem bibliotekarz z Oddziału Informacyjno-Bibliograficznego Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Postawiono następujące pytania:
- Jeśli bibliotekarz pełni rolę web integratora, to czy współpracuje ze specjalistami w celu integracji technologii?
- Z jakich elementów składa się cyfrowe miejsce pracy bibliotekarza?
- W jaki sposób można łączyć technologie sieciowe w celu optymalizacji usług bibliotecznych?
Współpraca ze specjalistami
B iblioteka Uniwersytecka w Toruniu posiada długoletnie doświadczenie w zakresie dostarczania usług informacyjnych za pomocą sieci internet. Jednocześnie duży wpływ na stosowane rozwiązania ma współpraca z różnymi jednostkami funkcjonującymi głównie w ramach Uczelni. Ostatecznie współdziałanie specjalistów z rozmaitych jednostek przyczynia się do poprawy usług świadczonych przez Bibliotekę.
W omawianym przypadku współpraca realizowana jest na polu integracji różnego typu prac i aktywności związanych z technologią sieciową. W dużym skrócie można powiedzieć, że autor w celu poprawy jakości usług sieciowych współpracuje z informatykami, bibliotekarzami, programistami, grafikami komputerowymi, specjalistami od multimediów, badaczami informacji oraz bibliologami.
Cyfrowe miejsce pracy bibliotekarza
O becnie bibliotekarze mogą uzyskiwać dostęp do narzędzi i informacji zarówno z poziomu komputera fizycznie zlokalizowanego w książnicy, jak również zdalnie lub za pomocą urządzeń mobilnych. Pomijając lokalnie zainstalowane oprogramowanie, w zakres analizowanego cyfrowego miejsca pracy bibliotekarza wchodzą rozwiązania sieciowe oparte na oprogramowaniu otwartym, różnego typu darmowe platformy i narzędzia „chmurowe” oraz aplikacje komercyjne dostępne w trybie online.
Integracja technologii sieciowych
I dealny przykład integracji technologii oraz współpracy specjalistów w celu ulepszenia informacyjnych usług sieciowych stanowi portal Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu posadowiony na otwartym systemie Liferay Portal. Kolejnym wzorcem może być łączenie technologii w ramach realizacji usług szkoleniowych za pomocą platformy Moodle. Świetnym przykładem jest również opary na CMS Joomla! serwis biblioteki.umk.pl, który integruje witryny wszystkich bibliotek specjalistycznych UMK.
W celu zwiększenia widoczności Biblioteki w internecie realizowana jest optymalizacja mediów społecznościowych (Social media optimization) oraz marketing w mediach społecznościowych (Social media marketing). Jednocześnie rozmaite narzędzia chmurowe dostarczane w modelu SaaS wspomagają współpracę i komunikację pomiędzy specjalistami, a także umożliwiają osadzanie treści na różnego typu platformach.
Podsumowanie
I ntegracja stron www oraz optymalizacja usług to proces ciągły. Jeśli rozwiązanie webowe ma realizować strategiczny cel oraz posiadać wysoką jakość, to z pewnością wymagane jest zaangażowanie specjalistów. Dlatego też bibliotekarz web integrator powinien efektywnie współpracować ze specjalistami, a jednocześnie posiadać świadomość procedur stosowanych w swojej bibliotece. Dzięki temu może wychodzić z propozycją innowacji w celu udoskonalania usług. Na przykład podczas projektowania funkcjonalności czy tworzenia połączeń między różnymi systemami bibliotecznej infrastruktury informacyjnej.
Niniejszy wpis jedynie sygnalizuje problematykę związaną z nowoczesną rolą bibliotekarza akademickiego zajmującego się informatyzacją oraz optymalizacją usług dostarczanych online. W omawianym przypadku analiza potwierdziła pogląd, że bibliotekarz może pełnić rolę web integratora. Być może rola ta jest kolejną, jaka występuje wśród bibliotekarzy akademickich zajmujących się komputeryzacją i optymalizacją sieciowych usług informacyjnych. W weryfikacji tej hipotezy pomogłyby z pewnością dalsze badania.
W niedalekiej przyszłości należy oczekiwać kolejnych zmian związanych z integracją technologii sieciowych w celu optymalizacji usług i procesów bibliotecznych. W kierunku tym rozwijane są platformy typu LSP – Library Services Platform, np. open source LSP FOLIO. Wobec tak innowacyjnego podejścia, niewątpliwie zmieniać się będzie cyfrowe miejsce pracy, a zarazem role i specjalizacje bibliotekarzy akademickich.
Bibliografia
- Bednarek-Michalska, B. (2016). Historia stron internetowych BG UMK [online], [dostęp 11 czerwca.2017]. Available in World Wide Web: https://repozytorium.umk.pl/handle/item/3046.
- Byström, K., Ruthven, I. & Heinström J. (2017). Work and information: which workplace models still work in modern digital workplaces? Information Research, 22, no. 1, 1-13.
- Głowacka, E. (1986). Metoda ‘Case Study’ w badaniach i dydaktyce Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej. Przegląd Biblioteczny, 54, no. 1, 25-32.
- Johnston, M., P. (2012) Connecting Teacher Librarians For Technology Integration Leadership. School Libraries Worldwide, 18, no. 1, 18-33.
- Meissner, M. (2015). Which of these 8 definitions of “digital workplace” works best for you?” In Digital Workplace Group, [online], [access 18 July 2017]. Available in World Wide Web: http://digitalworkplacegroup.com/2015/03/31/which-of-these-8-definitions-of-digital-workplace-works-best-for-you/.
- Web Integration Definition | Web Integration. [online] [Access: 18 July 2017] Available in World Wide Web: http://www.web-integration.info/en/web-integration-definition/#section-what-is-a-web-integrator.
- Web Integrator Jobs [online] [Access: 18 July 2017] Available in World Wide Web: https://ca.indeed.com/Web-Integrator-jobs
Niniejszy post stanowi streszczenie referatu pt. Librarian Integrator: Digital Workplace of a Librarian from the Information and Bibliographic Department of Nicolaus Copernicus University Library in Toruń, The International Symposium on Management of Cultural Heritage and Libraries in Local Governments, Bursa, Turkey, 6-8 September 2017.
