Należałoby wiedzieć, że od drugiej połowy 2012 roku na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu działa nowa cyfrowa usługa – Repozytorium o nazwie rUM@K. Repozytorium Uniwersytetu Mikołaja Kopernika gromadzi, przechowuje i udostępnia dokumenty cyfrowe, które są efektem prac badawczych i dydaktycznych pracowników i doktorantów UMK. Jego celem jest promowanie dorobku naukowego, badań prowadzonych na toruńskim uniwersytecie oraz wspomaganie dydaktyki.
O repozytoriach
Repozytorium instytucjonalne rUM@K – zostało uruchomione przez Bibliotekę Uniwersytecką dzięki implementacji systemu DSpace. W Polsce funkcjonuje 8 tego rodzaju magazynów danych (np. Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza – AMUR). Repozytoria tego typu powstają na świecie od wielu lat, w tej chwili jest ich ponad 2200. Są to elektroniczne archiwa (magazyny danych) przechowujące pełne teksty elektronicznych dokumentów bieżących danej uczelni: artykułów, monografii, skryptów, materiałów konferencyjnych, danych surowych i innych.
Budowa rUM@Ka
Repozytorium rUM@K zawiera artykuły naukowe, sprawozdania, preprinty, raporty, materiały konferencyjne, dydaktyczne itp. Zasób zorganizowany jest wokół zespołów, które odpowiadają wydziałom i innym jednostkom uczelni. W obrębie zespołów znajdują się następujące kolekcje:
- Artykuły
- Doktoraty
- Książki, rozdziały
- Materiały dydaktyczne
- Sprawozdania, raporty
- Varia
Zespoły w Repozytorium UMK, źródło: http://repozytorium.umk.pl/
Polityka udostępniania i przechowywania danych
Aby zapoznać się z polityką gromadzenia i deponowania zasobów wraz z zasadami udostępniania pełnych tekstów i metadanych oraz polityką zabezpieczenia i przechowywania zasobu należy odwiedzić podstronę repozytorium znajdującą się pod adresem: https://repozytorium.umk.pl/docs/polityka.html. Dzięki podanym informacjom, autor może dowiedzieć się kto może deponować materiały, czy zdeponowane materiały są chronione prawem autorskim oraz czy materiały zgromadzone w repozytorium będą przechowywane wieczyście.
Aspekty prawne
Repozytorium UMK działa zgodnie z polskim prawem i jest częścią światowego systemu informacji naukowej (więcej informacji pod adresem: https://repozytorium.umk.pl/docs/aspektyprawne.html). Jednak w związku z powstaniem repozytoriów pojawiło się wiele nowych rozwiązań prawnych, dlatego też twórcy rUM@Ka przygotowali specjalne umowy i aneksy, które w trakcie deponowania nie są konieczne, ale czasami być może okażą się potrzebne. Istotnym jest zapis dotyczący umieszczania w repozytorium swojego doktoratu, dostępnego w Bibliotece Uniwersyteckiej w formie drukowanej.
Ciekawostką jest także możliwość deponowania swoich materiałów w oparciu o licencję Creative Commons, albowiem twórcy rUM@Ka zaimplementowali wolne licencje CC, które mają międzynarodowy charakter i są zrozumiałe na całym świecie. Jeśli autor chce dać więcej wolności odbiorcom swojej pracy, to może wybrać jedną z wersji i oznaczyć nią utwór.
Deponowanie prac
Do repozytorium UMK może się zarejestrować każdy pracownik, po czym samodzielnie zdeponować swoje prace. W najbliższym czasie repozytorium i zasady deponowania w nim materiałów naukowych będą prezentowane na każdym wydziale UMK. Pomocą w zakresie deponowania prac służą bibliotekarze, zarówno bibliotek wydziałowych, jak i Biblioteki Głównej. Instrukcja deponowania znajduje się pod adresem: https://repozytorium.umk.pl/docs/deponowanie.html. Ważną kwestią jest fakt, że deponentem może zostać także doktorant UMK. Przy czym dopuszcza się dwie formy deponowania utworów naukowych czy prac doktorskich:
- autoarchiwizacja – dokonywana przez autora lub współautorów dzieła,
- deponowanie pośrednie przez pracownika Biblioteki Uniwersyteckiej lub Wydawnictwa UMK.
Statystyki rUM@Ka
Dzięki statystykom rUM@Ka możliwy jest wgląd w liczbę odsłon konkretnych prac lub odwiedzin repozytorium ogółem. Każdy autor może zapoznać się ze statystykami odwiedzin swojej pracy. Przy czym statystyki szczegółowe podzielone są na:
- odwiedziny ogółem,
- pobieranie/wyświetlanie plików publikacji,
- kraje
- miasta.
Ogólne statystyki rUM@Ka