Wstęp
N a przestrzeni ostatnich lat coraz więcej aplikacji dystrybuowanych jest za pomocą modelu SaaS (Software as a Service, pol. Oprogramowanie jako usługa), który jest jedną z usług działających w ramach tzw. Cloud Computing. Z definicji Cloud Computing (pol. Chmura obliczeniowa) jest modelem przetwarzania danych opartym na użytkowaniu usług dostarczanych przez usługodawcę. Chmura dotyczy zarówno aplikacji dostarczanych jako usługi przez Internet, jak i sprzętu oraz oprogramowania systemowego w centrach danych, które te usługi dostarczają. Chmura obliczeniowa oznacza, że:
- klienci nie posiadają sieci zasobów, takich jak sprzęt, oprogramowanie lub systemy,
- zasoby sieciowe dostarczane są za pośrednictwem centrów danych na podstawie subskrypcji,
- zasoby sieciowe dostarczane są jako usługi za pomocą sieci Internet.
Model SaaS
W modelu SaaS użytkownik otrzymuje zdalny dostęp do oprogramowania i funkcjonalności, które działają na serwerze dostawcy. Z kolei dostawca aplikacji przejmuje na siebie odpowiedzialność za poprawne funkcjonowanie oprogramowania oraz zgromadzone w nim dane. Warunkiem korzystania z oprogramowania w modelu SaaS jest urządzenie z dostępem do sieci Internet, natomiast interfejsem komunikacyjnym jest zazwyczaj przeglądarka internetowa (oraz czasem dodatkowe natywne mobilne aplikacje na iOS i Android, czego przykładem jest system ExO).
W przestrzeni wirtualnej mogą działać rozmaite systemy informatyczne, np. proste w użyciu systemy do zarządzania treścią na stronach internetowych bądź oprogramowanie wspomagające procesy związane z zarządzaniem wiedzą, do którego można zaliczyć systemy do zarządzania dokumentami, systemy wspomagające pracę grupową, systemy e-learningowe i intranety. Należy jednak podkreślić, iż obszerną grupę stanowią platformy typu Enterprise Content Management, łączące w sobie funkcjonalności wyżej wymienionych systemów.
Przykłady aplikacji SaaS CMS
E ksploatacja tego typu oprogramowania nierzadko wiąże się z okresowym abonamentem za dostęp do zaawansowanych funkcji systemu lub do całej platformy. Poniżej zaprezentowana została lista wybranych popularnych systemów CMS działających w modelu SaaS:
- Acquia Cloud (chmurowa dystrybucja CMS Drupal).
- Alfresco w chmurze (Enterprise Content Management – zintegrowany system zarządzania zasobami informacyjnymi w przedsiębiorstwie).
- Cloud CMS (System publikacji treści do zastosowań mobilnych i aplikacji internetowych).
- EDU 2.0 (Learning Management System – System Zarządzania Nauczaniem).
- ExO (Enterprise Social Platform – bogata w różnorodne funkcje platforma społecznościowa wykorzystywana w środowisku biznesowym).
- Squarespace (System publikacji treści na stronach internetowych i blogach).
- Winksite (System do tworzenia mobilnych stron, blogów, czatów, etc., w których główny nacisk kładziony jest na interakcje ze społecznością).
- Wix (Prosty w użyciu system publikacji treści na stronach internetowych).
Korzyści i zagrożenia modelu SaaS
A plikacje dostępne w modelu SaaS cechują się wysoką jakością, skalowalnością i wydajnością, jednakże korzystanie z tego typu usług wiąże się z pewnymi niebezpieczeństwami, co zostało przedstawione w poniższej tabeli .
| Korzyści | Zagrożenia |
|---|---|
| brak konieczności zakupu sprzętu i oprogramowania | awarie sieci Internet uniemożliwiające korzystanie z zasobów |
| brak konieczności instalacji oprogramowania | częściowe lub całkowite uzależnienie od dostawcy |
| relatywne niskie koszty pozyskania, utrzymania i rozwoju zasobów | pewne trudności w zakresie adaptacji zasobów IT do potrzeb klienta oraz migracji danych |
| optymalizacja pod urządzenia mobilne | ograniczone możliwości integracji lokalnych i zewnętrznych aplikacji |
| szybki dostęp do aplikacji z dowolnego miejsca | obawa o zgodność z regulacjami dotyczącymi ochrony prywatności |
| prostota użytkowania oprogramowania | awarie u samego dostawcy |
| mniejsze zapotrzebowanie na kadrę IT | |
| wysoka skalowalność i wydajność udostępnianych aplikacji | |
| dostęp do najnowszych wersji oprogramowania i sprzętu bez konieczności aktualizacji |
Alternatywy dla modelu SaaS
W chmurze działa wiele innych modeli, w których mogą funkcjonować systemy CMS. To od poziomu umiejętności i zaawansowania użytkownika zależy granulacja świadczonych dla niego usług. Jedni chcą IaaS (infrastruktura jako usługa) i tworzenia aplikacji według własnych potrzeb, drugich nie interesuje warstwa systemu i hardware, zatem mogą chcieć modelu SaaS. Natomiast trzecich nie interesuje nawet warstwa oprogramowania, dlatego chcą gotowe PaaS (platforma jako usługa) dające im konkretne usługi i funkcje…mówi informatolog i informatyk, Patryk Krawaczyński
A plikacje do zarządzania treścią równie dobrze działają w usłudze ASP (Application Service Provider) polegającej na wynajmie programów komputerowych poprzez Internet. Innymi słowy jest to oprogramowanie na żądanie, w którym mogą być udostępnione gotowe aplikacje, np. projekty open source działające w architekturze klient – serwer per klient.
Kolejnym interesującym modelem Chmury obliczeniowej z perspektywy CMS jest IaaS (Infrastructure as a Service pol. Infrastruktuta jako usługa) w ramach którego można uruchomić, przetwarzać lub przechowywać dowolne zasoby. W modelu IaaS z powodzeniem funkcjonują popularne wolne i otwarte aplikacje CMS takie Jak Joomla!, Drupal, WordPress, etc.
Podsumowanie
U żytkowanie systemu CMS działającego w modelu SaaS ma wiele zalet, aczkolwiek przy podjęciu decyzji dotyczącej przejścia na rozwiązania chmurowe należy przeanalizować kwestie związane z bezpieczeństwem danych, kosztami utrzymania, skalowalności, niezawodności czy integracji.
Aplikacje SaaS powinny cechować się łatwością użytkowania, szybkością dostępu (bez względu na fizyczną lokalizację) oraz atrakcyjną ceną opłat za eksploatację.
Jednakże w przeciwieństwie do usług ASP lub IaaS, dostawcy SaaS mają tendencję do udostępniania klientom autorskiego oprogramowania w modelu wielu najemców, czyli każdy z abonentów ma dostęp do tej samej bazy kodu (nie osobnej instancji oprogramowania), a tylko dane i wybrane funkcjonalności są przechowywane oddzielnie w bazach.
Bibliografia
- Aleksander Radwański, “Chmury, Chmury, Chmury…,” Biuletyn EBIB, nr. 8 (2012), http://www.ebib.pl/images/stories/numery/135/135_radwanski.pdf.
- Apoorv Durga, “A Guide to Publishing in the Cloud,” EContent 37, nr. 5, 26-28.
- Damian Dziembek, “Wspieranie Procesów Zarządzania Wiedzą W Organizacji Wirtualnej Oprogramowaniem Dostępnym W Modelu SaaS,” in Komputerowo Zintegrowane Zarządzanie, vol. 1 (Opole: Ofic.Wyd.Pol.Tow.Zarz.Prod., 2011), s. 306–18.
- Michael Armbrust et al., “A View of Cloud Computing,” Commun. ACM 53, nr. 4, s. 50–58, doi:10.1145/1721654.1721672.
- Yan Han, “On the Clouds: A New Way of Computing,” Information Technology and Libraries 29, nr. 2, s. 87–92, doi:10.6017/ital.v29i2.3147.
- Rozmowa z Patrykiem Krawaczyńskim, dotycząca systemów klasy CMS w chmurze, która odbyła się 20 czerwca 2014 r. w serwisie Facebook.